W piątek, 1 grudnia 2023 roku, w Urzędzie Miasta w Koninie, odbyły się warsztaty „Społeczna polityka klimatyczna, a rozwój gmin”. Wydarzenie zorganizowały wspólnie Polska Zielona Sieć i Stowarzyszenie Aglomeracja Konińska.
Tematem warsztatów był nowy wariant systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, czyli tzw. ETS2, oraz związany z nim Społeczny Fundusz Klimatyczny. ETS2 rozszerzy obowiązujący od 2005 roku system handlu emisjami w energetyce i przemyśle (ETS1) o dwa nowe sektory – budownictwo i transport drogowy.
Zgodnie z decyzją Unii Europejskiej z początku 2023 roku, system ETS2 ma wejść w życie w 2027 roku. W związku zaś z faktem, iż wynikające z niego obciążenia dla sektorów budownictwa i transportu przełożą się na koszty ponoszone bezpośrednio przez odbiorców końcowych, czyli de facto przez nas wszystkich, Komisja Europejska zdecydowała o utworzeniu specjalnego funduszu – Społecznego Funduszu Klimatycznego. Będzie to narzędzie, dostępne od 2026 roku, służące wsparciu najbardziej zagrożonych finansowymi konsekwencjami ETS2 grup odbiorców, w szczególności gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym.
Warunkiem skorzystania przez państwo UE z tego funduszu jest jednak sporządzenie Społecznego Planu Klimatycznego, czyli dokumentu, który wskaże, jak dane państwo zamierza wykorzystać dostępne środki finansowe (a dla Polski będzie to aż 11,4 miliarda euro!). Jak podkreślała prowadząca tę część warsztatów Zuzanna Sasiak z PZS, wytyczne co do zawartości Planu są ambitne i wymagają od polskiego rządu jak najszybszego rozpoczęcia prac nad tym dokumentem. Musi on bowiem zawierać kompleksową strategię łączącą reformy, inwestycje i pomoc bezpośrednią, opartą na przemyślanych danych i wskaźnikach, i wychodzącą poza ramy czasowe funkcjonowania funduszu, czyli poza 2032 rok.
Drugą część warsztatów poświęcono przykładowym tematom, które powinny stać się elementem wspomnianej wyżej strategii. Monika Jaszcza z PZS i Aleksandra Krugły z Habitat for Humanity Poland opowiedziały o pro-społecznych rozwiązaniach w zakresie budynków i mieszkalnictwa, które, choć innowacyjne, mogą i powinny stać się w najbliższym czasie dostępne szerokiej rzeczy polskich odbiorców. Uczestnicy usłyszeli więc z jednej strony o aktualnym i prognozowanym rozwoju społeczności energetycznych i różnych form prosumentów zbiorowych, z drugiej strony o startującym projekcie pośrednictwa między gminami, a osobami poszukującymi lokali mieszkalnych, jaki stanowią Społeczne Agencje Najmu.
W warsztatach wzięło udział ponad 20 osób i byli to przedstawiciele miasta Konin, miasta Turek, ościennych gmin oraz ruchów spółdzielczych. Organizatorka wydarzenia Alicja Piekarz z PZS podkreśla, że miało ono na celu dostarczenie odbiorcom wiedzy o Społecznym Funduszu Klimatycznym i zachęcenie ich do monitorowania i udziału w tworzeniu wymaganego Planu. Nie ma bowiem możliwości, aby taki dokument mógł powstać bez zaangażowania i współpracy rządu z przedstawicielami gmin i regionów. Z tego też względu, Polska Zielona Sieć planuje organizację podobnych warsztatów w innych regionach kraju.
