Co to jest energetyka obywatelska?
Każdy z nas na co dzień korzysta z energii – w postaci prądu albo ogrzewając swój dom. Obecnie większość osób pozostaje jednak wyłącznie biernymi konsumentami energii wyprodukowanej przez koncerny energetyczne i przesłanej do ich domu lub miejsca pracy. Dzięki rozwojowi energetyki obywatelskiej może się to zmienić! My – obywatele, samorządy, firmy czy organizacje społeczne, słowem – wszyscy użytkownicy energii, dzięki odpowiednim regulacjom i systemom wsparcia, moglibyśmy brać udział w produkcji energii odnawialnej, jej przesyle, efektywnie zarządzać wykorzystywaną przez siebie energią oraz czerpać z tego zyski. Taki udział osób prywatnych, organizacji, instytucji i przedsiębiorstw spoza sektora energetycznego wytwarzaniu i zarządzaniu energią to właśnie energetyka obywatelska. Na jej rozwoju skorzystają wszyscy – mieszkańcy miast i wsi, samorządy, przedsiębiorcy, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, czy organizacje pożytku publicznego. Producentami energii będą mogły stać się m.in. szpitale, przychodnie, szkoły, przedszkola oraz schroniska dla zwierząt. Energetyka obywatelska może rozwijać się w całym kraju, w każdym regionie i każdej gminie.
Energetyka obywatelska to
Rozwój rozproszonych i odnawialnych źródeł energii w całej Polsce
Równy dostęp do energetyki dla wszystkich obywateli w oparciu o dostępne mechanizmy wsparcia
Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw domowych
Pytania i odpowiedzi
Inwestowanie w rozwój technologiczny wielokrotnie zwróci się w przyszłości. Więcej kosztuje zastój technologiczny. Na przykład rozwój sieci telefonii komórkowych czy budowa dróg i infrastruktury kolejowej mogą się wydawać „drogie”, natomiast niosą za sobą tak wiele korzyści, że nie pytamy się dzisiaj – czy stać nas na przykład na rozwój szybszego internetu.
Oprócz zapewniania dostaw energii na poziomie lokalnym, zwiększania bezpieczeństwa energetycznego i ograniczania zanieczyszczenia powietrza, energetyka obywatelska tworzy lokalne miejsca pracy oraz stymuluje rozwój gospodarczy regionu. Na przykład, serwisowanie i instalacja urządzeń będzie odbywała się na rynku lokalnym. Dodatkowo, przy urządzeniach wymagających biopaliwa (np. biomasa do kotłów lub biomasa do biogazowni) będzie się tworzył lokalny rynek dostaw tych paliw. W przyszłości, gdy własną energią będziemy mogli zasilać swoje pojazdy, bilans handlowy będzie jeszcze bardziej korzystny (nasza gotówka nie będzie wypływała z regionu na zakup importowanych paliw).
Rozwój energetyki obywatelskiej przyczyni się do znacznej poprawy stanu środowiska naturalnego. Obecnie produkcja ciepła i energii elektrycznej w Polsce oparta jest głównie na węglu. W efekcie w naszym kraju oddychamy najgorszym powietrzem w całej Unii Europejskiej. Co roku przedwcześnie umiera z tego powodu ok. 45 tys. osób. Dzięki stopniowemu ograniczaniu roli węgla rozwój energetyki opartej o źródła odnawialne przyczyni się m.in. do poprawy jakości powietrza.
Energetyka obywatelska zmniejsza uzależnienie Polski od importu surowców energetycznych. Obecnie Polska importuje praktycznie całą ropę, większość gazu i znaczną ilość węgla zza granicy. W przyszłości uzależnienie od importu węgla będzie rosło. Oprócz negatywnej presji na bilans handlowy naszego kraju, uzależnienie od importu surowców energetycznych jest problematyczne pod względem bezpieczeństwa energetycznego naszego państwa. Ponadto energetyka obywatelska jest energetyką rozproszoną. To znaczy, że nowe źródła energii powstają równomiernie na terenie całego kraju, a nie powstają jedynie pojedyncze, duże, newralgiczne obiekty. Uszkodzenie lub zniszczenie kilku instalacji nie będzie miało większego wpływu na funkcjonowanie całości systemu.
Energetyka obywatelska to energetyka lokalna, a różnorodność dostępnych technologii OZE oraz mnogość form energetyki obywatelskiej pozwala jej rozwijać się w praktyce na każdym obszarze. Rozwój energetyki obywatelskiej będzie miał korzystny wpływ na zdrowie (i znacząco ograniczy koszty zdrowotne), miejsca pracy w branżach OZE oraz budownictwa. Ponadto energetyka obywatelska pozytywnie wpłynie na konkurencyjność na dotychczas mocno zawężonym rynku wytwórczym.
Rozwój odnawialnych źródeł energii jest konieczny by powstrzymać rosnące ceny energii elektrycznej. Inwestowanie w efektywność energetyczną potęguje jeszcze te korzyści. Symulacja cen energii w przyszłości, w porównaniu do cen rozwoju odnawialnych źródeł energii, pokazuje, że biorąc pod uwagę również koszty produkcji energii z paliw kopalnych, rozwój czystej energetyki będzie korzystniejszy. Raport NP2050.PL również pokazuje, że np. scenariusz rozproszonej samowystarczalności jest tańszy niż wiele innych scenariuszy opartych na wykorzystaniu paliw kopalnych.
Ubóstwo energetyczne występuje wtedy, gdy bardzo duża część naszych przychodów musi być przeznaczana na rachunki za ogrzewanie i prąd. W skrajnych przypadkach, ubóstwo energetyczne to niemożliwość opłacania tych rachunków, co prowadzić też może do wykluczenia energetycznego. Najprościej można powiedzieć – za raportem „Ubóstwo energetyczne a efektywność energetyczna” – że „ubóstwo energetyczne występuje wtedy, gdy utrzymanie w domu komfortowej temperatury stanowi dla nas problem, nie mamy środków, by opłacić rachunki za ogrzewanie, naprawić niedziałający system grzewczy lub zainstalować nowy; w domu czy mieszkaniu jest ciągle zimno i wilgotno, a my często z tego powodu chorujemy.” Rozwój energetyki obywatelskiej może pomóc w zwalczaniu ubóstwa energetycznego poprzez kierowanie środków na rzecz wsparcia najuboższych rodzin: na termomodernizację i instalacje mikro-OZE.
Efektywne wykorzystanie energii to uzyskanie tego samego efektu przy wykorzystaniu mniejszej ilości energii. Wysoka efektywność energetyczna pozwala na mniejsze zużycie energii, a co za tym idzie – niższe rachunki za energię, oszczędność surowców, a także brak konieczności budowy nowych instalacji energetycznych. Ze względu na korzyści, efektywność energetyczna nazywana jest czwartym i najtańszym paliwem. Przykłady inwestycji zwiększających efektywność energetyczną to m.in. termomodernizacja budynków, wymiana urządzeń, ograniczanie strat w przesyle energii.
Odnawialne źródła energii (OZE) to źródła, których zasoby w przeciwieństwie do źródeł kopalnych (węgiel, gaz ziemny, ropa naftowa) szybko się odnawiają lub są niewyczerpywalne. Odnawialne źródła energii obejmują m.in. energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię wodną, energię geotermalną, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu oraz z biopłynów.
Przedstawiciele ruchu “Więcej niż energia” przekazali apel do Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego 27 kwietnia 2016 r., w trakcie prac nad nowlizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii. Apel podpisany przez ponad 30 tys. osób trafił do Marszałka jako reprezentanta wszystkich posłów oraz posłanek i stanowił wyraz społecznego poparcia dla energetyki obywatelskiej.
Apel ruchu „Więcej niż energia” skierowany jest do wszystkich polityków. Cały czas prowadzone są prace nad różnymi przepisami, które stanowią o obliczu energetyki w Polsce. My – czyli organizatorzy cały czas monitorujemy proces i kontrolujemy, żeby był prowadzony w sposób demokratyczny, w zgodzie z interesem jak największej liczby Polek i Polaków. Poparcie społeczne, reprezentowane właśnie podpisami pod apelem, jest w tym procesie bardzo ważne. Mówiąc metaforycznie – na każde spotkanie w ministerstwie, czy komisji parlamentarnej nie idziemy sami. Są z nami tysiące osób, zainteresowanych energetyką obywatelską. To naprawdę ma znaczenie.
Jeśli jesteś osobą prywatną podpisz apel na stronie głównej www.wiecejnizenergia.pl. Jeśli reprezentujesz samorząd, organizację pozarządową, firmę lub inną instytucję, która chciałaby dołączyć do ruchu „Więcej niż energia” wyślij do nas maila na adres kontakt@wiecejnizenergia.pl.
Inicjatorami ruchu są cztery organizacje pozarządowe: ClientEarth Polska, WWF Polska, Polska Zielona Sieć i Greenpeace Polska.
Jeśli podpisałeś/podpisałaś apel na stronie wiecejnizenergia.pl, administratorem jest Fundacja Greenpeace Polska. Więcej w naszej polityce prywatności.
Listę wszystkich członków instytucjonalnych można znaleźć tutaj. Osoby indywidualne mogą podpisać apel na stronie wiecejnizenergia.pl, a ich dane są administrowane zgodnie z przepisami i wymaganiami Głównego Inspektoratu Ochrony Danych Osobowych.
Każdy z nas na co dzień korzysta z energii – w postaci prądu albo ogrzewając swój dom. Obecnie większość osób pozostaje jednak wyłącznie biernymi konsumentami energii wyprodukowanej przez koncerny energetyczne i przesłanej do ich domu lub miejsca pracy. Dzięki rozwojowi energetyki obywatelskiej może się to zmienić. My – obywatele, samorządy, firmy czy organizacje społeczne, słowem – wszyscy użytkownicy energii, dzięki odpowiednim regulacjom i systemom wsparcia, moglibyśmy brać udział w produkcji energii odnawialnej i jej przesyle, a także efektywnie zarządzać wykorzystywaną przez siebie energią oraz czerpać z tego zyski. Taki udział osób prywatnych, organizacji, instytucji i przedsiębiorstw spoza sektora energetycznego w wytwarzaniu i zarządzaniu energią to właśnie energetyka obywatelska.
Ruch „Więcej niż energia” to szeroka społeczna koalicja działająca na rzecz rozwoju energetyki obywatelskiej. Łączy samorządy, instytucje, organizacje pozarządowe i osoby prywatne przekonane, że Polska potrzebuje poprawy efektywności energetycznej i rozwoju energetyki rozproszonej opartej o źródła odnawialne (OZE). Więcej o ruchu przeczytasz tutaj.