Stanowisko WNE wobec projektu StopSmog

Instytut Badań Strukturalnych wyliczył, iż tzw. ubóstwo energetyczne dotyka 12 proc. mieszkańców naszego kraju. Ubóstwo energetyczne nie jest tożsame z ubóstwem ekonomicznym i przejawia się wtedy, gdy gospodarstwo domowe ma trudności z zabezpieczeniem swoich potrzeb związanych z zapewnieniem ogrzewania, ciepłej wody oraz elektryczności. Co ciekawe, problem z pokryciem wysokich kosztów energii nie dotyka wyłącznie osób o niskich dochodach, zaś wśród osób o niskich dochodach nie wszystkie są ubogie energetycznie. Poprawa efektywności energetycznej budynków może ograniczyć skalę ubóstwa i zarazem stać się narzędziem w walce ze smogiem.

 

Jak podaje Polska Zielona Sieć, w poniedziałek 16 kwietnia zakończyły się dość nietypowe konsultacje projektu ustawy, stanowiącej ramy dla uruchomienia pilotażowego programu StopSmog, mającego być częścią rządowego programu Czyste Powietrze.  Pilotaż StopSmog przewiduje możliwość dotowania w 100% termomodernizacji domów jednorodzinnych należących do osób o bardzo niskich dochodach, zamieszkujących 23 polskie miasta z listy WHO 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie.

Konsultacje prowadzone były przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii o tyle nietypowo, że za pośrednictwem PAP ogłoszono je całej Polsce, ale zaproszono do nich… jedynie wybrane jednostki samorządowe – gminy i właściwe im urzędy marszałkowskie, na terenie których znajdują się miasta wytypowane do objęcia pilotażem.

Jako Więcej Niż Energia, zostaliśmy również zaproszeni do przekazania uwag, o czym pisaliśmy w zeszłotygodniowym newsletterze.

Doceniając fakt, że po bardzo długich namysłach polski rząd zabrał się za opracowywanie narzędzi walki z niską emisją – głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza, którym oddychamy – WNE przekazał na ręce Pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów ds. Programu Czyste Powietrze, Piotra Woźnego, listę uwag, pytań i propozycji dotyczących konsultowanego projektu.

 

W uwagach do projektu ruch Więcej niż Energia wymienił m.in. niewystarczającą ilość środków przeznaczonych na termomodernizację (wystarczających na jedynie 120-150 inwestycji w każdej z 23 gmin) oraz kiepską lokację tych środków (wąska grupa wybranych z dotacją wynoszącą 100%). Znalazł się też postulat, by uelastycznić kryterium dochodowe dla beneficjentów: gospodarstwa domowe nieznacznie przekraczające określone w projekcie poziomy dochodu, powinny otrzymać pomoc dotacyjną, ale w mniejszej wysokości. A ocena poziomu ubóstwa energetycznego powinna być dokonywana indywidualnie przez ekspertów na poziomie lokalnym. Wymóg choćby niewielkiego wkładu finansowego beneficjentów w kosztach przedsięwzięcia, pozwoliłoby na zrealizowanie znacznie większej liczby inwestycji niskoemisyjnych, zwiększając skalę przedsięwzięcia i dodatkowo propagując ideę walki z ubóstwem energetycznym.

Ważnym punktem było zwrócenie uwagi na to, iż finansowanie Programu powinno pochodzić z systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2 (EU ETS), które są dedykowane m.in. na inwestycje w OZE oraz poprawę efektywności energetycznej. Dodatkowo zauważono, iż efektywność programu jest uwarunkowana niezbędnym wsparciem eksperckim w zakresie wyboru i weryfikacji beneficjentów, inżynierii finansowej środków, a także analizy zrealizowanych przedsięwzięć. Proponowano powołanie specjalnego zespołu ds. Termomodernizacji i Remontów Domów Jednorodzinnych i Ubóstwa Energetycznego, który odpowiadałby za wsparcie eksperckie.

Przygotowano także kilka dobrych praktyk.

Jako przykład rozwiązania uwzględniającego partycypację beneficjenta podano mechanizm stosowany w amerykańskim programie PACE (Property Assessed Clean Energy) – długoterminowego, prywatnego finansowania energii odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej domów i przedsiębiorstw. Mechanizm ten umożliwia zwrot zadłużenia w ratach przez okres do 20 lat, a uzyskanie dofinansowania związane jest w hipoteką budynku.

A także Mieszkać Lepiej (Habiter Mieux) francuskiej Krajowej Agencji ds. Mieszkalnictwa, który przewiduje obligatoryjną partycypację beneficjentów w realizowanym przedsięwzięciu. ANAH finansuje od 45 do 60% kosztu prac (w zależności od zdiagnozowanego poziomu ubóstwa gospodarstwa domowego). Obowiązującą regułą jest, że wkład państwa nie powinien wynosić więcej niż 80%, a finansowanie 100% inwestycji termomodernizacyjnej dopuszczalne jest tylko w skrajnych i bardzo nielicznych przypadkach

Ruch Więcej Niż Energia zadeklarował gotowość współpracy i zaangażowania na dalszych etapach prac nad wszelkimi instrumentami walki ze smogiem.

 

Zapraszamy do zapoznania się z uwagami przekazanymi przez WNE tutaj:

http://wiecejnizenergia.pl/publikacje/uwagi-ruchu-wiecej-niz-energia-do-projektu-programu-stopsmog/